Czy wyobrażasz sobie, że decyzje, które podejmujesz, są obarczone mniejszym ryzykiem, a Twoje inicjatywy i projekty doskonalące są skuteczniejsze i szybciej realizowane?
Możesz to osiągnąć dzięki myśleniu statystycznemu, które w najprostszej formie jest sposobem, w jaki informacje są postrzegane, przetwarzane i przekształcane w akcje.
W 1951 roku Samuel Wilks, podczas przemówienia w Amerykańskim Towarzystwie Statystycznym, powiedział:
“Statystyczne myślenie stanie się pewnego dnia tak niezbędne dla świadomego obywatelstwa, jak umiejętność czytania i pisania”
Mamy XXI wiek, a ja nadal mam wrażenie, że ta jedna z najważniejszych umiejętności, jest deficytowa.
W tym poście chciałbym Ci przedstawić pojęcie myślenia statycznego, opierając się na literaturze i moim doświadczeniu jako Lean Six Sigma Master Black Belt, który realizował projekty doskonalące i transformacyjne w różnych obszarach biznesu oraz szkolił wielu ekspertów w dziedzinie rozwiązywania problemów.
O czym będzie post:
Czym jest myślenie statystyczne
Kiedy w organizacji pojawia się problem (różnica między stanem docelowym, a obecnym), ile razy słyszałeś poniższe komentarze:
- To nie mój problem
- Ten problem, to wcale nie problem
- To jego/jej wina
- U mnie wszystko działa
- Nie mam pojęcia, jak duży jest problem
- Nie wiem kiedy się pojawił
- Nie wiem co jest przyczyną
- Przeczekajmy to zniknie
- W sumie to klient mocno nie ucierpi
- itd.
I tutaj z pomocą przychodzi myślenie statystyczne, które jest niezbędne w przypadku rozwiązywania wszystkich problemów, prostych i skomplikowanych. Za twórcę tej koncepcji uważany W. E. Deming.
Więcej o Demingu znajdziesz tutaj.
Myślenie statystyczne jest filozofią uczenia się i działania opartą na trzech aspektach:
Cała praca odbywa się w systemie powiązanych ze sobą procesów
Zmienność istnieje we wszystkich procesach
Zrozumienie i redukcja zmienności jest kluczem do sukcesu
Poniżej przedstawiam każdy z aspektów:
1. Cała praca odbywa się w systemie powiązanych ze sobą procesów
Zacznijmy od tego czym jest proces.
Proces to zestaw aktywności, który transformuje wejście w wyjście.
W związku z tym, wszystko co robimy w życiu jest procesem, ale nie myślimy o tym świadomie, ponieważ uczyniłoby to codzienne życie męczącym. Wyobraź sobie wszystkie aktywności zakupu domu od momentu, kiedy zaczynasz o tym myśleć, do momentu otrzymania kluczy. Całkiem skomplikowany proces, prawda?
Myślenie procesowe w biznesie, to skupianie się na aktywnościach wymaganych do wykonania zadania od początku do końca (E2E) oraz wykorzystaniu danych do zrozumienia tych aktywności.
W centrum Six Sigma jest także myślenie procesowe. Pracując nad procesem:
- zastanawiamy się, kim są klienci / interesariusze tego procesu i jak oceniają wyjście procesu (produkt/usługa)
- tworzymy wskaźniki opisujące proces
- redukujemy zmienność procesu poprzez zrozumienie relacji przyczyna-skutek | Y=f(x) |
- monitorujemy proces, aby zrozumieć czy spełnia wymagania klientów
- reagujemy, kiedy jest taka konieczność w odpowiedni sposób (zmienność specjalna/naturalna)
Myślenie procesowe jest często zestawiane z „myśleniem systemowym” (ang. system thinking), które obejmuje spojrzenie z szerszej perspektywy. Podczas gdy myślenie procesowe koncentruje się na tym, jak osiągnąć określony i zdefiniowany cel, myślenie systemowe koncentruje się na tym, jak różne procesy wpływają na siebie.
Bez myślenia procesowego i systemowego:
Ludzie mają trudności ze zrozumieniem problemu
Ciężko jest określić zakres problemu
Trudno zidentyfikować przyczynę źródłową (root cause)
Obwinia się ludzi kiedy problemem jest proces
Zarządzanie procesem jest nieefektywne
Usprawnienia procesu są powolne
Systemy pracują nieoptymalnie
Zwiększ efektywność rozwiązywania problemów
2. Zmienność istnieje we wszystkich procesach
Zmienność jest faktem i występuje we wszystkich typach procesów.
Przyjrzyj się wykresowi poniżej, który przedstawia liczbę wyszukiwań danego terminu (tutaj „system thinking” i „process thinking”) w stosunku do łącznej liczby wyszukiwań w Google. Wartość 100 oznacza najwyższą popularność hasła. Wartość 50 oznacza, że popularność hasła była dwukrotnie mniejsza.
Jak widzisz na wykresie dla tych konkretnych słów istnieją wahania krótkoterminowe i długoterminowe, np. trendy (zainteresowanie z czasem wzrasta).
Zmienność możesz zauważyć w każdym procesie:
- różnice w czasie dojazdu do pracy
- różny czas oczekiwania na konsultanta na infolinii
- wahania wagi określonych produktów
- różnice w smaku określonych produktów
- wahania wskaźników jakościowych
- wahania stanów magazynowych
- różnice w wymiarze krytycznym danej części
- itp.
To są właśnie manifestacje zmienności.
Gdyby każdy wyprodukowany przez proces produkt był pod każdym względem identyczny z resztą, bez żadnych różnic (brak zmienności), nie mielibyśmy problemów z jakością i niezawodnością naszych produktów, a także z wydajnością naszych procesów.
Zmienność powoduje, że często niemożliwe jest przewidzenie określonego wyniku ze 100% dokładnością.
Pomyśl o metrykach w swojej organizacji: najprawdopodobniej metryki, za które jesteś odpowiedzialny i które raportujesz, są podawane jako średnie. Czy mam rację?
Zapamiętaj proszę poniższe zdanie:
Ludzie nie odczuwają "średniej" - odczuwają zmienność, a zmienność boli.
Pomaganie ludziom w zrozumieniu koncepcji zmienności i „oduczenie” ich deterministycznego poglądu na świat jest największym wkładem, jaki Six Sigma może wnieść do społeczeństwa.
Więcej o zmienności będzie w kolejnych postach.
Bez zrozumienia zmienności:
Mamy ciągłe gaszenie pożarów
Reagujemy nieodpowiednio na zachowanie procesu
Organizacja zarządza „poprzez ostatni punkt”
Następuje rozregulowanie procesu
Mamy ograniczone możliwości zrozumienia procesu, czyli relacji przyczyna-skutek
Proces jest nieefektywnie zarządzany
Usprawnienia procesu są powolne
Systemy pracują nieoptymalnie
3. Zrozumienie i redukcja zmienności jest kluczem do sukcesu
W większości sytuacji zmniejszenie zmienności ma kluczowe znaczenie dla sukcesu. Zmniejszenie zmienności produktu/usługi poprawia satysfakcję klientów, a przy jednoczesnym zmniejszeniu zmienności parametrów procesów zazwyczaj zmniejsza koszty.
W życiu osobistym na ogół chcemy, aby nasze ulubione danie było przygotowane za każdym razem tak, jak lubimy, chcemy, aby nasze środki transportu były na czas i ogólnie wolimy obcować z przewidywalnymi procesami.
Redukcja zmienności w procesach polega na zastosowaniu narzędzi statystycznych w celu zrozumienia relacji przyczynowo-skutkowej.
W kontekście rozwiązywania problemów naszym celem jest znalezienie przyczyn źródłowych problemu.
Z pomocą przychodzą tu narzędzia Six Sigma, dzięki którym możemy:
- postawić pytanie/hipotezę
- zebrać dobrej jakości dane, w celu testowania hipotezy
- odseparować sygnały od zakłóceń dzięki analizie danych (najczęściej proste metody graficzne)
- podjąć działania
Powstaje pytanie, jaka jest więc różnica między myśleniem statystycznym, a metodami statystycznymi?
Wymienię tu cztery podstawowe elementy związane z zastosowaniami (Hoerl, Snee 2012, Snee 1990, 1998):
- Myślenie statystyczne ma zastosowanie uniwersalne, ukierunkowane na podnoszenie jakości, podczas gdy metody statystyczne są nastawione na rozwiązanie konkretnego zagadnienia.
- Ogólne podejście myślenia statystycznego jest konceptualne, a metod statystycznych – techniczne, zastosowane do rozwiązania rozważanego problemu.
- Podstawowym wymaganiem myślenia statystycznego jest wiedza, ciągłe uczenie się, a metody statystyczne dostarczają danych do przeprowadzania analiz i podejmowania decyzji.
- Logiczną kolejnością myślenia statystycznego jest naprowadzenie na rozwiązanie zagadnienia, metody statystyczne dostarczają głównie wzmocnienia testowania.
Bez danych potrzebnych do redukcji zmienności:
Każdy jest ekspertem
„Wiedza plemienna” dominuje w organizacji
Decyzje są podejmowane na podstawie emocji
Mamy trudności z opisem i zrozumieniem problemu, określeniem stanu docelowego i podjęciem akcji
Proces jest nieefektywnie zarządzany
Usprawnienia procesu są powolne
Systemy pracują nieoptymalnie
Bariery ograniczające statystyczne myślenie
- Brak odpowiedniego szkolenia
- Kultura organizacji
- Strach przed statystyką
- „Nie mamy na to czasu”
- „Nie rozumiemy tego”
- „To nie jest metoda zarządzania biznesem”
- „Lepiej nic nie zmieniajmy”
- Fakty mogą okazać się problematyczne
15 kroków jak rozwijać myślenie statystyczne
Myślenie statystyczne jest kluczowe dla działania każdej organizacji, w związku z tym polecam rozważenie następujących kroków:
- Weź udział w dobrym szkoleniu Six Sigma
- Zacznij od czegoś małego – wybierz proces, który nie jest zbyt skomplikowany
- Zaangażuj pracowników będących częścią procesu
- Zbierz feedback od klientów
- Zdefiniuj metryki, które będą charakteryzowały process i odzwierciedlały oczekiwania klientów
- Rozpocznij pomiar i gromadzenie danych procesowych
- Zrozum naturę zmienności
- Naucz się rozwiązywać problemy w oparciu o dane
- Skup się na doskonaleniu całego procesu, a nie pojedynczych operacji
- Identyfikuj i analizuj potencjalne źródła zmienności pochodzące z maszyn, ludzi, materiałów, metod, pomiarów i środowiska
- Myśl w kategoriach pytań zamiast działań, a następnie pozwól, aby pytania kierowały działaniami
- Używaj podejścia iteracyjnego PDSA (Plan-Do-Study-Act)
- Ustanów jakość jako główne źródło motywacji
- Odpowiednio zarządzaj zmianą
- Zapoczątkuj myślenie statystyczne na poziomie strategicznym i zarządzającym
Podsumowanie
Brak myślenia statystycznego prowadzi do spadku efektywności rozwiązywania problemów w organizacji.
W wielu przypadkach trudno jest określić dokładny zakres problemu bez dostępu do danych, a w rezultacie, jeśli określenie problemu nie jest jasne, identyfikacja pierwotnej przyczyny lub źródeł zmienności może być niemożliwa.
A jakie są twoje doświadczenia z myśleniem statystycznym? Zostaw, proszę komentarz poniżej.
Podobał Ci się wpis? Nie przegap następnego!
Zwiększ efektywność rozwiązywania problemów
Nazywam się Tomasz Leśniewicz i prowadzę SIGMA Value Consulting — butikową praktykę szkoleniowo-doradczą, której misją jest przekazywanie wiedzy na temat efektywnego rozwiązywania problemów i poprawy jakości przy użyciu danych, narzędzi Six Sigma i krytycznego myślenia.
